Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) σε συνεργασία με τη Geospatial Enabling Technologies (GET) ανέπτυξε Σύστημα Χωρικών Ελέγχων Αιτήσεων (ΣΧΕΑ) χορήγησης άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ. Το ΣΧΕΑ αναπτύχθηκε με στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών ελέγχου των αιτήσεων, λαμβάνοντας υπόψη το νέο νομοθετικό πλαίσιο και με γνώμονα την ισότιμη αντιμετώπιση των αιτούντων.

Η διαδικασία ελέγχου και αξιολόγησης των αιτήσεων για χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που υποβάλλονται στη ΡΑΕ περιλαμβάνει διαφορετικά στάδια. Κομβικό ρόλο στη διαδικασία, καταλαμβάνουν οι χωρικοί έλεγχοι οι οποίοι διασφαλίζουν σε πρώτο επίπεδο την περιβαλλοντική και χωροταξική επάρκεια και τις αντίστοιχες συνέπειες κάθε έργου αναφορικά με τη θέση του στο γεωγραφικό χώρο. Ενδεικτικά, οι χωρικοί έλεγχοι διασφαλίζουν την πλήρωση γεωγραφικών κριτηρίων, την προστασία σε περιπτώσεις που έργα τοποθετούνται σε ζώνες αποκλεισμού χωροθέτησης εγκαταστάσεων ΑΠΕ, εφόσον οι περιοχές αυτές έχουν οριοθετηθεί κατά ειδικό και συγκεκριμένο τρόπο.

Με την πρόσφατη ψήφιση του Ν. 4685/2020 (ΦΕΚ Α΄92/2020) απαιτήθηκε η ύπαρξη μηχανισμού που θα επιτρέπει την επιτάχυνση της διαδικασίας ελέγχου πλήρωσης των γεωγραφικών κριτηρίων για αριθμό (εκκρεμών) αιτήσεων που ξεπερνά τις 1500. Για τις αιτήσεις αυτές επανυποβλήθηκαν από τους ενδιαφερόμενους επικαιροποιημένα χωρικά δεδομένα, βάσει σχετικών οδηγιών που συντάχθηκαν, με στόχο την τυποποίηση της διαδικασίας. Τα στοιχεία των αιτήσεων θα έπρεπε να είναι σύμμορφα με τις σχετικές διατάξεις (Άρθρο 13). Για την εφαρμογή των διατάξεων αυτών απαιτείται ο έλεγχος των παρακάτω σημείων:

• η αίτηση χωροθετείται σε κορεσμένη περιοχή
• η αίτηση χωροθετείται σε ζώνη αποκλεισμού χωροθέτησης εγκαταστάσεων ΑΠΕ
• το επικαιροποιημένο πολύγωνο είναι χωρικά μικρότερο ή ίσο με το πολύγωνο της αρχικής αίτησης
• η αίτηση επικαλύπτεται με υφιστάμενη άδεια παραγωγής, η οποία έχει εκδοθεί πριν την υποβολή της αίτησης
• η αίτηση επικαλύπτεται με αίτηση του ίδιου κύκλου[1] ή προηγούμενου
• η απόσταση μεταξύ ανεμογεννητριών του ίδιου σταθμού που χωροθετούνται στο ίδιο πολύγωνο, να είναι μεγαλύτερη από 5*D.
• η απόσταση μεταξύ ανεμογεννητριών να είναι μικρότερη από 2,5*D (ως D θεωρείται η μεγαλύτερη διάμετρος των γειτονικών ανεμογεννητριών).
• τα όρια του πολυγώνου να εκτείνονται σε απόσταση μεγαλύτερη από 3,5*D από τις θέσεις των ανεμογεννητριών
• η στρεμματική κάλυψη του φωτοβολταϊκού σταθμού είναι εντός των ορίων
• υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας της Δημοτικής Ενότητας κατά την αξιολόγηση της αίτησης (για αιολικό σταθμό), λαμβάνοντας υπόψη της εκδοθείσες άδειες καθώς και τις αιτήσεις ίδιου ή προηγούμενου κύκλου

Το σύστημα που αναπτύχθηκε επιτρέπει την εκτέλεση όλων των ανωτέρω ελέγχων σε συνδυασμό με συντακτικούς ελέγχους (συμμόρφωση με τα πρότυπα αρχεία) των υποβληθέντων στοιχείων. Ο μηχανισμός ελέγχου αποτελείται από δύο βασικά συστατικά μέρη: α) τις συναρτήσεις ελέγχου στη χωρική βάση δεδομένων και β) τη διαδικτυακή διεπαφή επίκλησης και διαχείρισης των ελέγχων. Οι συναρτήσεις ελέγχου δέχονται ως στοιχείο εισόδου τον αριθμό αίτησης. Μερικοί έλεγχοι είναι προφανώς απλοί, ενώ άλλοι απαιτούν εξειδικευμένους και σύνθετους υπολογισμούς, όπως ο σε υπολογιστικό χρόνο (on the fly) προσδιορισμός της φέρουσας ικανότητας. Για το λόγο αυτό, δόθηκε έμφαση στη βελτιστοποίηση των αλγορίθμων, στη χρήση τεχνικών δεικτοδότησης των δεδομένων, τη δημιουργία όψεων. Αποτέλεσμα είναι ο μέσος χρόνος ολοκλήρωσης των ελέγχων για μια αίτηση είναι της τάξης των 30’’.

Η διαδικτυακή διεπαφή διαθέτει σύστημα διαχείρισης χρηστών (στελέχη της ΡΑΕ), μονάδα αναζήτησης και τη μονάδα εκτέλεσης των ελέγχων. Οι έλεγχοι μπορούν να εκτελούνται παράλληλα για παραπάνω από μία αιτήσεις. Οι επιμέρους έλεγχοι για κάθε κατηγορία ΑΠΕ καλούνται με λογική σειρά (λαμβάνοντας υπόψη και το υπολογιστικό κόστος), καθώς παραδειγματικά δεν υπάρχει νόημα υπολογισμού επικαλύψεων με άλλες αιτήσεις ή της φέρουσας ικανότητας όταν μια αίτηση χωροθετείται σε ζώνη αποκλεισμού. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, είναι εφικτή η παραγωγή σχετικής βεβαίωσης, στην οποία αναγράφεται αναλυτικά το αποτέλεσμα κάθε ελέγχου. Επιπρόσθετα, το ΣΧΕΑ επιτρέπει τη διασύνδεση με τρίτα συστήματα, μέσω προγραμματιστικής διεπαφής.

Το σύστημα αναπτύχθηκε με την αποκλειστική χρήση, ανάπτυξη και παραμετροποίηση γεωχωρικού Ελεύθερου Λογισμικού/Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ) με το οποίο έχει αναπτυχθεί και ο Γεωπληροφοριακός Χάρτης της ΡΑΕ. Η επιλογή ΕΛ/ΛΑΚ έχει στρατηγικό χαρακτήρα για τη ΡΑΕ, καθώς επιτρέπει, όπως αποδείχθηκε στην πράξη, τη θεματική διεύρυνση του συστήματος με την ανάπτυξη νέων εφαρμογών, αφετέρου μπορεί να υποστηριχθεί ουσιαστικά με συσσωρευμένη τεχνογνωσία και εμπειρία, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα σημαντικότατη εξοικονόμηση πόρων. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι το σύστημα υλοποιήθηκε στις υπολογιστικές υποδομές κυβερνητικού νέφους (G-Cloud).

Η ΡΑΕ απέκτησε ένα σύγχρονο εργαλείο μέσω του οποίου αυτοματοποιήθηκε η διαδικασία ελέγχου πλήρωσης χωρικών κριτηρίων των αιτήσεων για χορήγηση άδειας παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ. Η ισότιμη και διαφανής αξιολόγηση των αιτήσεων, η τεράστια εξοικονόμηση χρόνου, η καλλιέργεια κουλτούρας χρήσης πρότυπων διαδικασιών σε ό,τι αφορά στα χωρικά δεδομένα αποτελούν βασικούς στόχους που επιτεύχθηκαν με την υιοθέτηση του συστήματος. Οι μηχανισμοί του συστήματος θα αποτελέσουν τη βάση και για την προβλεπόμενη πλήρη αυτοματοποίηση της διαδικασίας ελέγχου και έκδοσης βεβαιώσεων από τη ΡΑΕ. 

[1] Οι αιτήσεις υποβάλλονται πλέον σε 3 κύκλους ανά έτος, διάρκειας 10 ημερών ανά κύκλο